Gerð gasleiðslu á Yamalskaga í Norður Síberíu

Gerð gasleiðslu á Yamalskaga í Norður Síberíu
eftir Piers Vitebsky

Gasleiðslur á Yamburg gasvinnslusvæðinu.

Á Yamalskaga, norðan helstu olíuvinnslusvæða í Síberíu, hafa fundist miklar birgðir af náttúrugasi. Hér er um að ræða lága, mýrlenda strandlengju þar sem mikið er um fugl og fisk og hér býr líka Nenet þjóðflokkurinn sem stundar hreindýrarækt. Er vetur leggst að, reka þeir hreindýrin af túndrunni í suðurátt til skóganna sem veita skjól fyrir ísköldum heimskautastormum. Með vorinu koma þeir aftur með dýrin á uppeldisstöðvar kálfanna á miðjum skaganum. Um mitt sumar er svo haldið til norðurstrandarinnar þar sem hafgolan veitir vernd gegn moskítóflugunum. Gasbirgðirnar liggja að hluta undir beitilöndunum, sem myndu spillast við gasvinnsluna. Að auki myndi fyrirhuguð leiðsla, og járnbraut í tengslum við hana, liggja þvert í gegnum farleiðir hreindýranna. Jafnvel þótt jarðvegi yrði ekki spillt, myndu þessar framkvæmdar gera hreindýrunum ókleift að flakka um skagann í a.m.k. áratug.

Útsýni frá gasvinnslusvæði (sandur) í átt að gasverksmiðju á Yamburg gasvinnslusvæðinu.

Hreindýrahirðarnir sem ekki eiga möguleika á öðru viðurværi höfðu verulegar áhyggjur af þessum málum. En þeir voru að því leyti lánsamir að vandamálið kom upp einmitt um þær mundir er þrýstihópar umhverfissinna voru að komast til áhrifa í Sovétríkjunum. Náttúruverndarsinnar, mannfræðingar og fleiri hófu upp hávær mótmæli og hvassar rökræður þeirra við embættismenn frá ráðuneytum gas- og olíuvinnslu birtust í landsmálablöðum. Árið 1989 voru áform um gasleiðsluna lögð á hilluna til nokkurra ára, en vandamálið mun sennilega skjóta upp kollinum á ný. Um alla Síberíu eru héraðsstjórnir nú farnar að krefjast þess að engin iðnaðaruppbygging fari fram á landi þeirra án leyfis. Þeir eru einnig þeirrar skoðunar að skila ætti aftur til svæðisins sanngjörnu hlutfalli af arðinum, fremur en halda honum öllum í Moskvu. Þeir benda á að stór hluti af auðæfum landsins verði til í þeirra héraði, en fólkið á svæðinu búi samt enn við mikla fátækt. Í öðrum löndum á norðurslóðum er verið að setja fram svipaðar kröfur.